11. Harlem

Warenhuis op de hoek van Lenox Avenue
en 125th St, neorenaissance stijl.

Harlem heeft een interessante ontwikkeling doorgemaakt. Het was in de 19e eeuw opgezet door projectontwikkelaars voor de betere middenklasse. In sommige straten is dat aan de huizen ook nog te zien.Niet voor niets vestigde zich in dit stadsdeel de beroemde Columbia University –op de grens weliswaar. Toen de kopers en huurders uit die klasse  uitbleven verhuurden ze aan Duitsers, Italianen en Joden die het beter begonnen te krijgen. Vervolgens werd de metro uitgebreid met lijnen naar dit stadsdeel, en bouwden projectontwikkelaars goedkope en kleine appartementen die ze voor woekerprijzen verhuurden aan arme zwarte inwoners. Rond 1900 ontstond namelijk een enorme trek vanuit de voormalige slavernijstaten in het zuiden naar het Noorden; de gedachte dat er zo een groot aaneengesloten woongebied voor mensen van gelijke afkomst ontstond had een enorme aanzuigende werking, ook op negers uit noordelijke steden. Op het hoogtepunt bestond de zwarte populatie in Harlem uit meer dan 100.000 personen, en het is wel duidelijk dat andere bewoners massaal verhuisden en hun duurdere huizen werden opgesplitst. Verwaarlozing en verkrotting waren het gevolg.

Eigen zwarte bevolking gedecimeerd

 De oorspronkelijke zwarte bevolking van New York was in de 19e eeuw klein en bestond voornamelijk uit vrijgelaten stedelijke slaven. Omdat zij grote concurrenten waren voor de Ieren op de arbeidsmarkt, waren er namelijk tussen deze beide groepen ernstige rellen geweest in het midden van de 19e eeuw, als gevolg waarvan de oorspronkelijke slaven toen bijna geheel uit New York verdwenen of uitgemoord waren. De trek rond 1900 betekende dus de komst van grote groepen nieuwe bewoners.

Bloeitijd

Harlem beleefde een bloeitijd met de opkomst van jazz muziek en het Apollo Theater aan 125th Street, het hart van deze kleurige stadswijk. In de jaren rond 1970 was de wijk berucht om de criminaliteit en het drugsgebruik. De wijk ondergaat een nieuwe metamorfose en opwaardering, vooral sinds ex-president Clinton hier zijn kantoor vestigde, wat weer talrijke nieuwe bewoners en activiteiten lokte. De zwarte bevolking vormt tegenwoordig niet meer de meerderheid.

I'm waiting for my man

Twenty-six dollars in my hand

Up to Lexington, 125

Feel sick and dirty, more dead than alive

I'm waiting for my man

Hey, white boy, what you doin' uptown?

Hey, white boy, you chasin' our women around?

Oh pardon me sir, it's the furthest from my mind

I'm just lookin' for a dear, dear friend of mine

I'm waiting for my man

Here he comes, he's all dressed in black

Beat up shoes and a big straw hat

He's never early, he's always late

First thing you learn is you always gotta wait I'm waiting for my man

Up to a Brownstone, up three flights of stairs

Everybody's pinned you, but nobody cares

He's got the works, gives you sweet taste

Ah then you gotta split because you got no time to waste

I'm waiting for my man

Baby don't you holler, darlin' don't you bawl and shout

I'm feeling good, you know I'm gonna work it on out

I'm feeling good, I'm feeling oh so fine

Until tomorrow, but that's just some other time

I'm waiting for my man

Velvet Underground in: Waiting for my man

Zelfbewust

Als we op zondag in Harlem zijn, genieten we van het mooie weer, de kerkdienst en de fraaie huizen in het historische St. Nicholas District. 

Patriciërwoningen 138th St. in St. Nicholas District

Die naam samen met “Harlem” wijzen op de overduidelijke Hollandse oorsprong, toen Peter Stuyvesant een dorp vestigde als buffer tegen Indianen en Engelsen. We genieten van de drukte in de 125e Straat, ook wel Martin Luther King King Boulevard, al wordt die naam bijna niet gebruikt. Een levendige straat: marktkramen op de stoep met veel geurwater in allerlei kleuren, families die aan het winkelen en keuvelen zijn, predikers en activisten op de hoeken van de straat.

We passeren het  Apollo Theater en de Malcolm X Boulevard en wonen een deel bij van een manifestatie voor Mali waar een gezelschap van prachtig uitgedoste Malinese vrouwen

Afrikaanse vrouwen op Mali manifestatie

optreedt. In het publiek bevinden zich meer prachtig geklede vrouwen, waarschijnlijk eveneens van Afrikaanse afkomst. Vanaf een hoge sokkel kijkt het beeld van Adam Clayton Powell uit over de wijk, hij was van 1945-1971 het eerste zwarte lid van het Huis van Afgevaardigeden en heeft veel betekend voor de emancipatie van de zwarte bevolking. Hier in 125th Street presenteert Harlem zich als een zelfbewuste wijk. We eten in Red Rooster aan een zijstraat, een prima restaurant, en onderhouden ons met een jong Pools expat stel met baby. Ondertussen passeren prachtig geklede mensen, zowel zwarte heren als dames verstaan de kunst zich schitterend en een tikkeltje uitdagend te kleden, wat smaak en kleur betreft.

                                                                                           

Overgewicht  

Hier, maar ook in de subway, valt ons op dat veel zwarte mensen kampen  met overgewicht, en vaak niet zo’n klein beetje. Mannen maar vooral vrouwen, en soms heel jonge meisjes. Gehuld in lange Afrikaanse gewaden heeft het een zekere charme, maar in een spijkerbroek toont het onbarmhartig. Het lijkt overduidelijk een gevolg van een voedingspatroon met veel suiker, fast food en vet, weinig groente en fruit.  De blanke bevolking lijkt zich sneller te ontworstelen aan dit patroon en over te schakelen op meer gezonde en dure voeding. Ook dit laat weer zien dat er nog steeds economische grenzen lopen tussen bevolkingsgroepen. Hier is nog duidelijk werk voor Michelle Obama.