4. Nieuwkomers

De wenkende dame ....

We worden wakker met regen. Oei….dat was niet voorspeld  en is zeker niet de bedoeling. We willen met de boot langs het Vrijheidsbeeld naar Ellis Island, waar de immigranten uit Europa werden onderzocht en ondervraagd, gekeurd of ze toegelaten konden worden.  Aangekomen in Battery Park op de zuidpunt van Manhattan, voormalig Nieuw Amsterdam, regent  het nog steeds.  We kopen kaartjes in fort Clinton, het oude bastion dat eertijds ook Peter Stuyvesant als basis diende. Uitvoerige inspectie van lijf en bagage voor je aan boord kunt. Ook in een miezerig regentje bekoren skyline en vrijheidsbeeld, “Our Lady of Freedom”.  Het is het eerste dat de immigranten op hun volgepakte boten te zien kregen van het Nieuwe Land, het moet hen als een belofte  en een

Zuidkant van Manhattan met Battery Park in het vizier

droombeeld hebben gewenkt. Voor we langs Liberty Island varen kijken we in de richting van de Upper Bay en verder door the Narrows tussen Brooklyn en Staten Island, overspannen door de Verrazzanobrug, en daarachter de Lower Bay en de Atlantische Oceaan. 

                   


Ellis Island

Vorstelijke ontvangsthal voor immigranten

Van die kant kwamen ze, ze voeren langs het  droombeeld   en meerden aan een van de pieren van Manhattan aan en gingen vandaar in veerboten met hun schamele bagage naar Ellis Island. Voor de eerste klas immigranten was er een ontvangst meteen bij aankomst, maar het ontvangstgebouw op het eiland oogt als een paleis en de aankomsthal imponeert.  Dan begin het geschreeuw van de dienstkloppers, hierheen met je bagage, daar in de rij, lijsten met 31 vragen invullen en afgeven bij de balie, wachten tot je wordt geroepen, daar naar beneden… Wij volgen de route die de immigranten afleggen, in spanning of ze worden toegelaten. 

Voor hen een martelende gang langs loketten, doktersposten, verhoorkamers, onderzoekruimtes. Gezondheid werd uitvoerig gecheckt, geen mensen met tuberculose, soms werd je in quarantaine gehouden, wekenlang. Een kleine misvorming aan handen of vingers kon aanleiding zijn voor een uitvoerig onderzoek naar melaatsheid…
Je intelligentie werd getest,  nieuwkomers voelden zich soms beledigd door simpele vragen als “hoeveel is 5 plus 5”…. 

Bagagedepot

Je antecedenten werden nagegaan en je kunt in een verhoorkamer belanden, stel je voor: je was vakbondslid of communist geweest, of was met justitie in aanraking geweest,  dan kon je het schudden.

Kissing post 
Aan het einde van de rondgang het verlossende woord, en als je toegelaten werd ging je naar het postkantoor om je geld te wisselen en naar het loket om je treinkaartje te kopen. Uiteindelijk naar de kissing post waar hereniging volgde met verwanten die al eerder aangekomen waren, of anders zelf je weg zoeken. Je hoort er ontroerende verhalen over de ontmoeting met verwanten, het snikken, de kreten van opluchting. Maar wat als je niet toegelaten werd?

Centrale hal en wachtruimte

De regels zijn hard, je moet terug. Het overkwam een Russische familie tijdens de eerste wereldoorlog, dat de oude oma werd afgekeurd en helemaal in haar eentje terug moest  naar een land waar ze geen familie meer had en de revolutie om zich heen greep. Vast niet het enige schrijnende voorbeeld.

12 miljoen passanten 1892-1954

Ellis Island huisvestte vanaf 1892 de officiële federale immigratiedienst. Eerst was er een houten gebouw, na een brand in 1900 verrees het huidige gebouw in renaissancestijl. Tot de sluiting in 1954 passeerden hier ruim 12 miljoen mensen, van wie slechts 2% niet werd toegelaten, en 20% eerst nog uitvoeriger medisch of juridisch werd onderzocht –en dat kon weken of maanden duren- voordat ze werden toegelaten. Al vanaf 1924 werd het meeste toelatingswerk gedaan door consulaten voor je mocht vertrekken – wel zoveel zekerheid. Verreweg de meeste immigranten kwamen binnen via New York, voor Aziaten waren er kantoren aan de Westkust. In de Tweede Wereldoorlog werden er Duitse, Italiaanse en Japanse vreemdelingen op Ellis Island ingekwartierd.                   zie verder: Ellis Island

12 miljoen namen op de muur

Ik moet tijdens de rondgang vaak denken aan ouders en familie van onze vrienden, van Mike, van Ed en van Dave, zouden zij hier ook gepasseerd zijn. Dave’s vader en diens broer  zijn Duitser van afkomst, misschien tweede generatie. Ik heb hen  ontmoet in 1971, de broer had een grote farm in Wisconsin, zijn  vader werkte voor een tijdschrift. De afkomst van zijn moeder ken ik niet. De vader van Mike is eveneens van Duitse afkomst, zijn moeder heeft  Scandinavische wortels. Ed’s moeder is met zekerheid samen met haar broer uit Polen aangekomen, vermoedelijk in de jaren ‘20, zijn vader is ook van Poolse afkomst maar een generatie eerder aangekomen. Zouden hun namen voorkomen in de registratie, zouden ze hier gepasseerd zijn en in spanning hebben gezeten. Als dat zo is moet hun namen te vinden zijn op de gigantische ronde muur met alle 12 miljoen namen.

                             

Namen, namen, namen...
 

Monument voor alle gevallenen in de
Atlantische Oceaan

       

Bij de terugkeer op Battery Park lopen we  door het park dat door de Nederlandse tuinarchitect Piet Oudolf is aangelegd. In 2000 lag hier nog fantasieloos plaveisel met banken om over het water uit te kijken, nu is er een mooie tuin met bloemen. Opnieuw komen we een groot monument tegen, bestaande uit wanden met eindeloze rijen namen in een visgraatopstelling.  Het is een monument voor alle militairen die ooit omgekomen zijn in de wateren van de Atlantische Oceaan,  één grote grafzerk voor zeemansgraven. Verderop is een Vietnam monument en ik weet bijna zeker: ook daar weer eindeloze rijen met namen, net zoals in het nationale Vietnam monument  in Washington. Het laat zien dat Amerikanen een fascinatie hebben voor namen, om grote en vooral dramatische gebeurtenissen persoonlijk te maken.

Graf en standbeeld van Alexander Hamilton, 1e minister
van financiën, bij de Trinity Church op Wall Street